- U bent hier:
- Home
- Blog
- Geen categorie
- Doe effe normaal. Hoe schaamte ons weerhoudt om te schitteren.
Porno, roept iemand enthousiast. Luid en duidelijk. Het wordt stil. We zitten midden in een creativiteit sessie en doen de werkvorm Pandora’s box. De roepende medewerker begint te lachen, maar niemand lacht mee. De ogen van zijn collega’s zijn naar beneden gericht.
Spel maakt het beste in ons los. Ook het slechtste trouwens.
We zijn door spel eerder de fase van beleefdheid voorbij en onze remmen gaan eerder los. We zijn zichtbaarder dan ooit. Al ons gedrag –gewenst en ongewenst- wordt gezien in de groep. Veel helderder krijg je het niet meer.
Als we opgaan in het spel en onszelf erin verliezen, zijn we in een staat flow.
We laten dan kanten zien van onszelf die we normaal verborgen houden. Of waar we in ieder geval de rem op houden. Niemand wil voor gek versleten worden.
Zo ontwikkelde een team bij een bijeenkomst over Eilandencultuur een nieuw type begroetingsritueel dat nu nog in de gangen van de organisatie klinkt. Het ontstond doordat de medewerkers collectief ja, en zeiden tegen wat er spontaan op de spelvloer ontstond en zich zonder gêne lieten gaan. Er is die dag heel veel gelachen en veel medewerkers hebben hun grenzen van schaamte overschreden.
Bij een teamsessie over Profileren ontpopte een medewerker zich tot een talentvolle spreekstalmeester. Hij hield schaamteloos een gloedvol betoog over zijn liefde voor de hyacint. Alles verzonnen, maar indrukwekkend en beloond met een ovationeel applaus.
Zonder rem en zonder enige terughoudendheid liet hij zijn talent zien.
In het dagelijks leven doen we dat anders, zegt Keith Johnstone, de grondlegger van het Improvisatietheater:
We onderdrukken onze spontane opwellingen, we censureren onze fantasie, we leren onszelf als doorsnee te presenteren.
We verwoesten zo ons talent en creativiteit. Dan lacht in ieder geval niemand ons uit.
We hebben een sterke drang om normaal te willen zijn.
Ons verlangen om gek te doen, spontaan te roepen of te dansen midden op een plein, onderdrukken we met man en macht. We passen ons aan aan de verwachtingen van onze omgeving en de groep waar we inzitten. De doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg mentaliteit overheerst. We blijven achter de geraniums zitten en dromen lekker verder over wat we nog willen doen en zijn. In een volgend leven dan.
Wat is de rol van schaamte hier?
Schaamte is een belangrijke drijfveer bij ons gedrag en handelen. We laten die spontane en krachtige kant van onszelf liever niet zien. We zijn bang voor kritiek en vrezen dat de ander ons veroordeelt en als een olifant door onze gevoelswinkel dendert. En jij met de spreekwoordelijke scherven achterblijft.
Of zoals Brene Brown het bondig zegt in De moed van imperfectie: “Shame is killing.”
Schaamte zorgt er voor dat we zo normaal mogelijk doen: het beste teamlid is een doorsnee teamlid.
We dragen een harnas of zetten een pokerface op en delen onze gevoelens niet. In de hoop dat we niet gekwetst worden.
Is dat erg?
Schaamte voorkomt dat we gaan staan voor wie we zijn en wat we kunnen. We leven ons talent niet en durven niet te excelleren. In een team leidt dat tot middelmaat, bij professionals tot het onvoldoende benutten van hun talent.
Excelleren –ook in een team- is je talent de ruimte geven zodat je iets wezenlijks toevoegt aan het geheel.
In plaats van het beste van jezelf aan de organisatie te onthouden.
Wat betekent dat voor een team en een organisatie?
In organisaties betekent dit dat medewerkers die hun talenten leven, het beste van zichzelf laten zien. Ze nemen het risico voor gek te worden versleten, of steken hun nek uit ondanks de angst om afgewezen te worden. Die angst overwinnen leidt tot excellent gedrag en een maximale ontwikkeling van de medewerker en het team. En tot betere resultaten.
Dus
Wees voorbereid dat spel in een mens veel los kan maken. Ook het beste!
Zorg voor veiligheid zodat de ander kan excelleren en zijn talent durft te laten zien.
Bespreek wat de rol van schaamte is in ons leven.
Leg uit waarom je talent leven belangrijk is voor jou, het team en de organisatie.
En nu
Leef je talent en word wie je bent.
Wilma van Tuyl
SPEEL VOOR DE VERANDERING
www.wilmavantuyl.nl
Als coach, facilitator en improvisator in hart en ziel breng ik de kracht van spel in organisaties.
Ik help professionals, teams en leiders, weer thuis te komen bij zichzelf. Zodat ze zich weer verbonden voelen met wie ze zijn, hiervoor verantwoordelijkheid nemen en hun volle potentieel gaan leven.
Voor organisaties betekent dit dat zij het beste van hun medewerker krijgen en samen resultaten kunnen halen.
Ik sta maandelijks op het podium in het Betty Asfaltheater in Amsterdam met een avondvullende geïmproviseerde voorstelling in de stijl van Alex van Warmerdam.www.rauwevitrage.nl
Gerelateerde artikelen
Eerst koffie. Over uitstelgedrag en 5 overtuigingen om uit te dagen
‘Je moet positief denken.’ Ken je dat advies? Hoe een simpele rol behang je wél helpt negatieve gedachten te keren (plus een werkvorm).
Leve de speechschrijver! Hoe Willem Alexander schittert en ons raakt.
Drie vragen om 2020 goed te beginnen