Pas op. Dit is (g)een zweverig blog.
Ik hoorde het onlangs een trainer weer zeggen en heb me er zelf ook schuldig aan gemaakt: “We gaan geen zweverige dingen doen, hoor”. De toehoorder kan ontspannen: Poeh, geen rare zaken –lees: spiritueel gedoe. Niks engs.
Alsof het een vorm van melaatsheid betreft die uiterst besmettelijk is.
SVP onmiddellijk na aanraking je handen wassen en spoel gelijk ook maar even je mond. Voor de zekerheid.
Vooral veranderaars in organisaties, toch dé begeleiders van transformatie processen, hebben er een handje van. Zo ken ik een coach die zich spiritueel noemt, “maar wel aards hoor”. Of aards maar wel spiritueel, dat ben ik effe kwijt. Alsof je je ervoor moet verontschuldigen: spiritueel zijn. Een andere coach beweert dat vertrouwen hebben in het universum het allerbelangrijkst is. Maar haast zich te zeggen “dat ze niet zo’n zweefmuts is.”
Zweverigheid en spiritualiteit worden vaak in een adem genoemd.
Het laatste is een container begrip waar we gemakshalve alles in kieperen dat buiten onze logica valt. Het roept weerstand op.
Wat bedoelen we eigenlijk met zweverigheid?
Eerst maar eens het woordenboek erbij:
- 1) Duizelig 2) Vaag 3) Zwevend
- Zweverig; bijv. naamw. (van denkbeelden) goedbedoeld, maar erg vaag. (Sic!)
Voorbeelden: `er zweverige ideeën over de ideale maatschappij op na houden`, `een zweverig toneelstuk`, `Die zijn zweverige types.` Bron Encuclo.nl.
Goedbedoeld maar erg vaag dus. Dat is dan weer een pluspunt: ze bedoelen het goed, die zweverige types. Waarvan akte.
Zwevend, je bevinden ergens tussen hemel en aarde. Zoals de kiezer, die het niet meer weet voor de verkiezingen. Of die manager in een luchtballon. Ook een zwever.
Duizelig. Ja geen fijne staat van zijn. Dat ervoer ik onlangs ook, toen ik op de vloer ging liggen om mijn angstaanval onder te controle te krijgen.
Spiritualiteit lijkt een ongrijpbaar fenomeen, een gebied tussen hemel en aarde, waar zich zaken afspelen die we niet snappen, en waar je geen grip op hebt. Eng dus.
Terwijl de sleutel tot transformatie juist daar ligt: in een onbekend en niet eerder betreed gebied, waar je ervaringen hebt die zich niet door het verstand laten duiden. Buiten je comfortzone dus.
Het is helemaal niet gezegd dat intellectueel onnavolgbare theorieën in de praktijk geen heilzame uitwerking kunnen hebben.
Theo van de Kerkhof; De Bezieling.
Wat is dan die angst voor zweverigheid?
Het ongrijpbare maakt het zo lastig: transformeren is niet te vatten door het verstand. Je wil houvast, helderheid en structuur, ook als alles verandert. Vaste grond onder je voeten, terwijl alles om je heen draait, je op de rand van overspannen zit en je weet dat het echt anders moet.
Maar zelfs als het roer omgaat, wil je zekerheid. Maar zo werkt het niet. Je kan niet leren zeezeilen bij windkracht 8 zonder de kou, het natte pak en de doodsangst te voelen.
De verandering die nodig is, waar je naar verlangt, wil je (be)grijpen met je hoofd, vastpakken en volgen op mentaal niveau. Het is juist het verstand dat je belemmert te groeien: je denken houdt je vast. Een ingrijpende verandering vindt immers altijd plaats op een dieper, ja zielsniveau, in een zweverig en ongrijpbaar gebied. Niet op mentaal niveau.
Daar zit dus de crux: veranderen doe je niet met je hoofd.
Om echt te veranderen moet je je op een gebied begeven dat onbekend is en ja, spannend en beangstigend. Nieuwe werelden ontdek je door buiten gebaande paden te gaan, ver van je alledaagse logica en het gezonde verstand. Dat komt er weer bij als je vorm gaat geven aan de nieuwe staat van zijn, als de materie en het geestelijke weer samenkomen.
Iets “zweverigheid” noemen betekent weg te willen blijven van een aanpak die haaks staat op je wat je tot nu hebt geloofd, je dagelijkse overtuigingen en leefwereld. Deze andere aanpak neemt je in het beste geval mee naar een onbekende wereld waar onze donkere kanten en angsten huizen. Het is noodzakelijk om daar doorheen te gaan, en ja, dat kan pijnlijk zijn.
We lijken het lijden verleerd. Het past niet in ons maakbaarheidsideaal.
(Dirk Wachter, psychiater).
Dus daar komt onze weerstand voor zweverigheid vandaan: we kunnen er met ons verstand niet bij?
Yep. Maar zo geef je je verandering een grote kans van slagen:
- Laat het idee van een nette, liefst pijnloze verandering los.
- Probeer het proces niet te (be)grijpen door het te willen vatten en mentaal te maken.
- Durf te vertrouwen op je intuïtie, je verlangen en gevoel te volgen en te varen op je eigen kompas.
- Zie je verstand als een stroom van gedachten, die jou het liefst in ondiep water houdt.
- Houd er rekening mee dat je voor gek wordt versleten. De angst voor anders zijn en anders doen is groot.
- Je valt geheid een keer buiten de boot -lees: groep. Dat heet je nek uitsteken.
En wat is er met die paaseieren dan?
Het is een oud gebruik dat al lang voor Christus in gebruik was. Men geloofde dat het ingraven van een ei in de grond een garantie was voor vruchtbaarheid van het land en een goede oogst. Om dezelfde reden werd in de eerste korenschoof vaak een ei gestopt, in de hoop dat ook de volgende oogst goed zou zijn.
Een vrij zweverig gedoe dus.
